2.13 Projekt eksperymentu 16
W badaniach obserwacyjnych badacz nie ma kontroli nad czynnikami wpływającymi na badaną własność - badacz jest jedynie obserwatorem.
Nieistotne lub niezamierzone zmienne, które systematycznie wpływają na badaną właściwość, nazywane są zmiennymi zakłócającymi (confounding variables lub lurking variables). Mówi się, że takie zmienne zakłócają wyniki badania. Poniższe przykłady pokazują, jak to się może stać. Aby wyeliminować lub znacznie zmniejszyć wpływ zmiennych zakłócających, badacze często przeprowadzają eksperymenty, aby takie zmienne można było kontrolować. W badaniu eksperymentalnym wybiera się dwie grupy: grupę eksperymentalną (w której osoby są poddane działaniu bodźca, np. nowa substancja lecznicza) i grupę kontrolną (w której osoby nie są poddane interwencji eksperymentalnej). Jednostki w eksperymencie nazywane są podmiotami (lub jednostkami eksperymentalnymi). Celem jest zmierzenie odpowiedzi osobników na bodziec - to znaczy, czy interwencja eksperymentalna wywołuje efekt, czy nie. Następnym krokiem jest upewnienie się, że obie grupy są jak najbardziej podobne, z wyjątkiem ekspozycji na bodziec. Jeśli dwie grupy są podobne, wówczas wszelkie różnice statystyczne w odpowiedzi między grupami można z pewnością przypisać działaniu danego bodźca.
Częstym czynnikiem zakłócającym jest efekt placebo, w którym pacjenci, którzy sądzą, że np. otrzymują testowany lek, zgłaszają poprawę (postrzeganą lub rzeczywistą), mimo że otrzymali, tylko placebo - np. symulowane lub fałszywe leczenie. Aby kontrolować efekt placebo, badacz może zastosować metodę, w której badani nie wiedzą, czy są w grupie leczonej, czy kontrolnej, lub, w którym badacze również nie mają dostępu do tych informacji podczas przebieg eksperymentu. Replikacja, powtórzenie eksperymentu, może również wzmocnić wiarygodność wyników.
Pobrane z: Stewart, J., Redlin, L. and Watson, S., 2013. Precalculus. Cengage Learning.↩︎