2.6 Badania na próbie

W praktyce badawczej, większość badań przeprowadza się na próbie wybranej z populacji.

Próba to podzbiór populacji statystycznej.

Elementy do próby wybieramy tak, aby struktura próby odzwierciedlała cechy populacji (jeżeli w populacji ok. 10% osób, to osoby z wyższym wykształceniem, to podobny procent takich osób powinien być w próbie), co pozwala na uogólnienie wniosków sformułowanych na podstawie analizy populacji.

Zasadność uogólnienia wniosków z próby wynika z teorii prawdopodobieństwa.

Badacz może stwierdzić, że dany wniosek odnosi się nie tylko do próby, ale też do populacji, z której tę próbę wybrano.

Mówi się, że próba statystytczna musi być reprezentatywna - tylko wtedy analiza statystyczna ma sens i jest wiarygodna.

Nie jest łatwo ocenić, czy wybrana próba jest reprezentatywna - jest to przyczyną błędów np. w sondażach opinii publicznej.

Badaniem zasadności uogólnień z próby zajmuje się statystyka matematyczna (inferential statistics).

2.6.1 Próba losowa prosta (próba reprezentatywna)

… wybrana jest z populacji w taki sposób, który gwarantuje, że każda inna, tej samej wielkości, próba losowa prosta ma jednakową szansę wyboru.

2.6.1.1 Operat losowania

W Polsce:

• baza PESEL,
• baza gospodarstw domowych GUS (wymaga dodatkowo wylosowania respondenta(ów) spośród osób wchodzących w skałd gospodarstwa).

2.6.2 Podstawowe typy ‘próbkowania’ (random sampling)

• ‘prosta’ próba losowa (simple random sample);
• próbkowanie warstwowe (stratified sampling);
• dobór klastrowy (cluster sampling);
• próby składające się z ‘ochotników’ (metoda nierzetelna!)